Successieplanning: doe er uw voordeel mee!

In onze vorige zomereditie bespraken we met notaris Jean Martroye de Joly de begunstigingsclausule in levensverzekeringscontracten en vooral hoe belangrijk het is om die goed op te stellen én te herzien naarmate de leeftijd vordert. In dit nummer van Ascento News willen we het opnieuw met u hebben over de begunstigingsclausule, maar deze keer vanuit een andere invalshoek: de successieplanning.

Met een goede successieplanning:

1. anticipeert u op een mogelijke tegenvaller.
2. doet u er alles aan om ervoor te zorgen dat uw dierbaren niet voor verrassingen komen te staan wanneer het zover is.
3. beperkt u het bedrag aan successierechten dat uw nabestaanden moeten betalen, als de situatie dat toelaat.

Natuurlijk is elke gezinssituatie anders en kan een goede successieplanning niet van de ene op de andere dag worden geïmproviseerd. Misschien moeten bepaalde zaken worden geregeld in een testament of door een aanpassing van uw huwelijkscontract ... In dat geval is de hulp van een notaris noodzakelijk en raadzaam. En dat komt goed uit: we spraken opnieuw af met Jean MARTROYE de JOLY, notaris in Vorst, om meer te weten te komen over dit gevoelige en niet altijd eenvoudige onderwerp.

Meester, waarom is een levensverzekering een nuttig instrument om vermogen na te laten aan een derde partij?

De belangrijkste reden is dat u in uw levensverzekeringscontract kan kiezen aan wie u iets wil nalaten. U bent dus niet verplicht om de wettelijke verdeling te respecteren. Zo bent u zeker dat het kapitaal rechtstreeks aan de aangewezen persoon wordt betaald. Het spreekt voor zich dat u rekening moet houden met de reservataire delen van eventuele kinderen van de overledene en er altijd voor moet zorgen dat u die respecteert (zie het artikel in het nummer van juli 2023).

Sommige ouders hebben hun eigen kinderen geholpen om een eigen stekje te bouwen of te kopen en willen nu als grootouders ook voor hun kleinkinderen hun steentje bijdragen. Hoe verloopt dat via een levensverzekering?

Bij een levensverzekering sluit u een contract als volgt af: verzekeringsnemer = u; verzekerde = u; begunstigde bij overlijden: uw kleinkind. Als u overlijdt, gaat het overlijdenskapitaal rechtstreeks naar uw kleinkind. Merk op dat u zelfs in dat geval altijd de reserve van eventuele kinderen van de overledene moet respecteren.

Wat zijn de voordelen van deze procedure?

Het voordeel voor uw kleinkinderen is dat ze het kapitaal onmiddellijk ontvangen als u overlijdt. Voor alle duidelijkheid: die tegoeden worden rechtstreeks naar hun bankrekening overgemaakt, en gaan niet via de nalatenschap van hun ouders. Natuurlijk moet u ook hier de reservataire delen respecteren, want u kan uw eigen kinderen niet onterven. Uw kleinkinderen kunnen er dus sneller van genieten dan wanneer u eerst alles aan uw kinderen had nagelaten. 

En, niet onbelangrijk, op die manier kan u een generatie overslaan en minder erfbelasting betalen.
 

Er is dus wel degelijk een belastingvoordeel verbonden aan deze procedure?

Inderdaad, en zelfs meer dan één! Als u bijvoorbeeld eerst uw hele vermogen aan uw kinderen nalaat, moeten zij op dat volledige bedrag erfbelasting betalen. Bovendien kan de erfbelasting  bijzonder snel oplopen als u maar één kind hebt. Mensen beseffen niet altijd hoe hoog die kunnen zijn.

Wanneer bij het overlijden van uw kind(eren) het kapitaal wordt doorgegeven aan de kinderen van uw kinderen, zal dat kapitaal opnieuw onderhevig zijn aan erfbelasting. Door rechtstreeks aan uw kleinkinderen een overlijdenskapitaal toe te kennen, kan u hen helpen om de 'dubbele belasting' te vermijden. Door uw vermogen op die manier te spreiden over een groter aantal personen, betalen uw kinderen en kleinkinderen bovendien minder erfbelasting, omdat ze elk een kleiner deel ontvangen en dus in een lagere belastingschijf vallen.

Kan u een voorbeeld geven om dit te illustreren voor onze lezers?  

Beeld u de situatie in van een grootmoeder, een moeder en een kleinzoon (in het Brusselse Gewest). De grootmoeder heeft een vermogen van 700.000 euro, dat volledig uit contanten bestaat. Als de grootmoeder geen voorzieningen treft, is de wettelijke devolutie van toepassing en erft de moeder het volledige vermogen van de grootmoeder. In ruil daarvoor zal ze ongeveer 145.000 euro erfbelasting moeten betalen.

Als ze daarentegen een levensverzekering afsluit ten gunste van haar kleinzoon voor een bedrag van 200.000 euro - of een testament maakt ten gunste van de kleinzoon - bedraagt de erfbelasting ongeveer 102.000 euro, dat wil zeggen 85.000 euro voor de moeder en 17.000 euro voor de kleinzoon. Met anderen woorden, een aanzienlijke besparing van +/- 43. 000 euro, nog afgezien van de belasting die de kleinzoon op dat bedrag had moeten betalen als het eerst volledig via de nalatenschap van de moeder was gegaan.
 

Uw professionele conclusies?

Successie is niet altijd een gemakkelijk onderwerp om over te praten, en al helemaal niet met uw naasten. Toch is het de moeite waard om erover na te denken en het met uw notaris te bespreken. Zo kan u erop rekenen dat uw wensen worden gerespecteerd en dat alles correct verloopt wanneer u er niet meer bent.