Waarom uw begunstigingsclausule nakijken?

Hebt u een of meer levensverzekeringen? Weet u nog wie als begunstigde(n) vermeld staat (staan) in uw contract? Misschien is de situatie veranderd? Wat doet u best? Samen met Jean MARTROYE de JOLY, notaris in Vorst, geven we een woordje uitleg bij de begunstigingsclausule in een levensverzekering, en bij de verschillende aspecten van nalatenschap in het algemeen.

Dag meneer de notaris, kan u eerst wat uitleg geven bij de verschillende principes van nalatenschappen?

Goeiedag, het is inderdaad beter om eerst de basisprincipes te overlopen, voor we dieper ingaan op de begunstigingsclausule. Als we het hebben over successie of nalatenschap, maken we het volgende onderscheid.

Enerzijds is er de wettelijke erfopvolging of de wettelijke devolutie (als er geen testament is), waarin de wet voorziet. Als ik sterf, bepaalt de wet wie mijn erfgenamen zijn. Mijn kinderen, mijn partner, mijn broers en zussen, ... Dat varieert naargelang de familiale situatie.

Een testament kan afwijken van de wettelijke devolutie. Bovendien kan u het altijd aanpassen naargelang uw wensen. De wet bepaalt dat bij mijn overlijden mijn kinderen en mijn partner (als die er is/zijn) automatisch een minimum ontvangen (= het reservataire deel). De rest kan naar een andere persoon van mijn keuze kan gaan, zoals ik vermeld in mijn testament.

Anderzijds is er de contractuele erfopvolging. Hier gaan we vandaag dieper op in. Ik heb bijvoorbeeld een levensverzekering afgesloten en ik beslis wie de begunstigde(n) is/zijn.

Dat is inderdaad wat onze lezers het meest interesseert. Hoe stellen ze de begunstigingsclausule van hun levensverzekering goed op?

Bij het ondertekenen van een levensverzekeringscontract, is het belangrijk om zo specifiek mogelijk te zijn over de begunstigde. Vermeld zoveel mogelijk gegevens: naam, voornaam, geboortedatum en eventueel het adres. Als u 'mijn vriendin Sofie' als begunstigde opgeeft, is het moeilijk om precies te bepalen wie de begunstigde is.

Het is mogelijk om 'Mijn nalatenschap' op te nemen in de begunstigingsclausule. Wie is de begunstigde in dat geval? Mijn partner? Mijn ouders? Mijn kinderen?

Wat zijn de verschillen tussen een generieke clausule en een nominatieve clausule?

Sommige mensen gebruiken termen als 'mijn nalatenschap', 'mijn erfgerechtigden' of 'mijn wettelijke erfgenamen' om hun begunstigden aan te duiden.

Zoals ik aan het begin van dit interview uitlegde, zijn de erfgenamen de personen die door de wet tot de nalatenschap zijn geroepen, volgens de wettelijke devolutie van de nalatenschap.

Dan is er nog de erfgenaam of legataris, aangeduid in het testament. De erfgerechtigde is dus niet noodzakelijk een wettelijke erfgenaam.

Tot slot verwijst de nalatenschap naar alle erfgerechtigden op het moment van overlijden.

De term 'nalatenschap' verwijst naar al uw erfgenamen, zowel uw wettelijke erfgenamen als uw erfgenamen die u aanduidt in uw testament. Het is dus belangrijk dat u zo specifiek mogelijk bent. Zo zorgt u ervoor dat uw wensen gerespecteerd worden.

Hebt u een voorbeeld van een veelvoorkomende situatie waarbij de begunstigingsclausule tot verrassingen leidt? 
 

Wat vaak gebeurt, bijvoorbeeld bij het overlijden van de vader van een gezin, is dat hij een levensverzekering had afgesloten vóór hij getrouwd was (toen hij ook nog geen kinderen had), met 'mijn nalatenschap' als begunstigde, in de veronderstelling dat zijn partner het volledige bedrag van de levensverzekering zou krijgen. Maar het koppel krijgt kinderen en de vader past zijn begunstigingsclausule niet aan. Als hij overlijdt, verwacht zijn vrouw dat ze het volledige bedrag ontvangt, maar dat klopt niet want hun kinderen zijn ook erfgenamen.

Is er volledige vrijheid als het gaat om begunstigingsclausules in levensverzekeringen?

In principe doet u wat u wil. Maar op het moment van overlijden komt alles op tafel en controleren we of het evenwicht is gerespecteerd, want in België kan u uw kinderen niet onterven.

Een voorbeeld. Ik heb 100.000 euro op mijn rekening staan. Ik heb geen partner en ik heb twee kinderen. Elk kind zou 50% moeten krijgen, maar ik heb in mijn testament besloten om een van hen te bevoordelen. In dat geval bepaalt de wet dat het onterfde kind minstens 25% van de totale erfenis moet overhouden.

U doet dus in principe wat u wil, maar de wetgever heeft wel enkele regelingen voorzien. Er wordt ook rekening gehouden met premies voor levensverzekeringen bij het berekenen van het deel dat elk kind toekomt.

Wat is uw advies aan klanten van AG Ascento met een levensverzekering? Waarom is het belangrijk om de begunstigingsclausules van contracten te controleren?

Ze moeten hun begunstigingsclausule regelmatig controleren of laten controleren door een professional. Hun situatie kan veranderd zijn, ze kunnen een fout hebben gemaakt, hun begunstigde kan overleden zijn enzovoort. Het leven gaat voort en mensen veranderen. Het kan ook dat u niet meer weet wie u destijds in uw contract hebt aangeduid als begunstigde. 

Vraag gerust advies aan uw verzekeraar of notaris. Praat ook met de betrokkenen, want wat ik vaak zie, is dat er problemen ontstaan door een gebrek aan communicatie.

Is er nog iets dat belangrijk is om te weten? 

U kan de begunstigingsclausule op elk moment veranderen, u beslist. Maar ik herhaal, zorg ervoor dat ze overeenstemt met uw wensen.

Bedankt, meneer de notaris. 

Met veel plezier.