Verzekeringsattesten en werven aanmelden

Het principe van de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer en de architect vindt zijn oorsprong in het Burgerlijk Wetboek. Hierin staat dat aannemer en architect tot 10 jaar na de oplevering/aanvaarding van de werken aansprakelijk blijven voor gebreken aan een gebouw. Het gaat enkel om ernstige gebreken die de stevigheid van het gebouw of een belangrijk onderdeel ervan aantasten of in gevaar brengen, zoals belangrijke scheuren of barsten in de muren, het verzakken van een vloerplaat of de instorting van het dak. Anderzijds is er geen sprake van tienjarige aansprakelijkheid voor kleine barsten in het pleisterwerk van muren, water in de kelder, vocht-, schimmel- of condensatieproblemen, zonder effect op de stabiliteit of soliditeit van het gebouw. 

Sommige bouwactoren zijn bij wet verplicht die tienjarige aansprakelijkheid te verzekeren. De belangrijkste principes van die verzekeringsverplichting bespreken we hierna.​

Lange tijd waren architecten als enige beroepsgroep in de bouwsector wettelijk verplicht hun tienjarige aansprakelijkheid te verzekeren. Maar sinds 1 juli 2018 (de inwerkingtreding van de wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017) zijn ook aannemers en bepaalde dienstverleners in de bouwsector wettelijk verplicht een verzekering af te sluiten die hun tienjarige aansprakelijkheid dekt.

De wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017 verplicht de volgende bouwactoren, die betrokken zijn bij de gesloten ruwbouwwerken van woningen in België, om hun tienjarige aansprakelijkheid te verzekeren:

• Architect.
• Aannemer die onroerende werken uitvoert aan woningen in België waarvoor de tussenkomst van een architect verplicht is. Het begrip 'aannemer' is ruim en betreft iedereen die werken uitvoert aan de gesloten ruwbouw: de aannemer-dakdekker, de aannemer-buitenschrijnwerk, de aannemer-funderingen enz.
• Elke andere dienstverlener in de bouwsector die immateriële prestaties verricht in het kader van een woning in België waarvoor de tussenkomst van een architect verplicht is. Hiermee doelt de wetgever vooral op stabiliteitsingenieurs en studiebureaus. 

Ja, volgens wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017 moeten bovenstaande bouwactoren hun tienjarige aansprakelijkheid enkel verzekeren wanneer ze handelingen verrichten met betrekking tot in België gelegen woningen. Hiermee worden de gebouwen bedoeld die bij aanvang van de werken (hoofdzakelijk) bestemd zijn voor bewoning. De bouw van kantoorgebouwen, magazijnen, winkels, … valt dus niet onder het toepassingsgebied van de wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017. 

Nee, voor architecten: voor hen geldt er een deontologische verplichting om hun tienjarige aansprakelijkheid te verzekeren voor alle soorten bouwwerken. 

De wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017 bepaalt dat alle elementen die bijdragen tot de stabiliteit of de stevigheid van een bouwwerk, alsook de elementen die voor de wind- en waterdichtheid zorgen, behoren tot de gesloten ruwbouw van dat bouwwerk. 

De verzekeringsverplichting geldt enkel voor bouwactoren die werken uitvoeren aan de gesloten ruwbouw. Schilders, loodgieters, elektriciens, binnenschrijnwerkers, … nemen normaal gezien geen deel aan de realisatie van de gesloten ruwbouw en zijn dus niet onderworpen aan de verzekeringsplicht. Let wel: dit neemt niet weg dat zij 10 jaar aansprakelijk blijven voor schade als gevolg van hun fouten als de stabiliteit van het bouwwerk betrokken is.

De bedoeling van deze verzekeringsverplichting is het beschermen van de bouwheer. De bouwheer is bij ernstige schade (die de stabiliteit of soliditeit van het gebouw in het gevaar brengt) gerust dat er een solvabele partij, de verzekeraar, kan aangesproken worden.

Ja, hoewel sommige bouwactoren niet (wettelijk) verplicht zijn hun tienjarige aansprakelijkheid te verzekeren, blijven ze toch de tienjarige aansprakelijkheid dragen. Wanneer een gebouw door een fout of onoplettendheid van de bouwactor ernstige gebreken vertoont die de stevigheid van het gebouw of een belangrijk onderdeel ervan aantasten, kan de bouwactor hiervoor gedurende tien jaar na de aanvaarding van de werken worden aangesproken. 

Bijvoorbeeld: een elektricien die tijdens boorwerken de wapening van een betonconstructie raakt en hiermee de stabiliteit van het bouwwerk in het gedrang brengt, kan gedurende tien jaar aansprakelijk gesteld worden voor die fout/onoplettendheid. 

De verzekering dekt gedurende 10 jaar na de aanvaarding van de werken de aansprakelijkheid van bouwactoren wegens gebreken in de soliditeit en stabiliteit van de gesloten ruwbouw. De meeste verzekeraars verzekeren overeenkomstig de wet voor een wederopbouwwaarde van max. 500.000 euro met een vrijstelling van 2.500 euro (bedragen gekoppeld aan de ABEX-index, basisindex van het eerste semester van 2007).​

Om te weten welke verzekering ‘Tienjarige aansprakelijkheid’ interessant is, moet de bouwactor zich de volgende vragen stellen: 

• Ben ik aannemer, architect, andere dienstverlener in de bouwsector of ben ik bouwheer?  Wil ik één specifieke werf verzekeren of wil ik meerdere gelijkaardige werven (voor een periode van een jaar) verzekeren?
• Wil ik enkel de tienjarige aansprakelijkheid verzekeren of wil ik samen met de tienjarige aansprakelijkheid ook andere werfrisico’s (zoals diefstal) verzekeren?
• Wil ik een verzekering voor mezelf of wil ik ook andere actoren op de werf (zoals de aannemer-dakdekker, de aannemer-buitenschrijnwerk) verzekeren? 

In functie van de antwoorden op bovenstaande vragen, zal de verzekeraar een jaarpolis​, een individuele werfpolis, een globale werfpolis voorstellen​.

Ja, de wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017 verplicht verzekeraars een attest ‘verzekering tienjarige aansprakelijkheid’ af te leveren aan de betreffende bouwactoren. De architect, de aannemer, het studiebureau… moeten dit attest vervolgens aan de bouwheer bezorgen. Want het doel van de wet is om die laatste gemoedsrust te bieden. Om de bouwheer maximaal te beschermen, legt de wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017 bovendien een controletaak op aan de architect. De architect moet nagaan of de verzekeringsplichtige bouwactoren de verzekering ‘Tienjarige aansprakelijkheid’ wel degelijk hebben onderschreven. Aannemers en andere dienstverleners in de bouwsector moeten het attest daarom ten laatste bij aanvang van de werken aan zowel de bouwheer als aan de architect bezorgen.

Vóór het begin van de werken bezorgt de bouwactor het attest ‘tienjarige aansprakelijkheid’ aan zowel de bouwheer als aan de architect. Het attest bewijst dat de bouwactor een verzekering tienjarige aansprakelijkheid heeft onderschreven.

Elke inbreuk op de wet Peeters-Borsus van 31 mei 2017 kan aanleiding geven tot een geldboete van 26 euro tot 10.000 euro. Voorbeelden van inbreuken: 

• aannemer, architect, andere dienstverlener in de bouwsector kan geen attest voorleggen aannemer, architect, andere dienstverlener in de bouwsector heeft geen verzekering afgesloten
• architect, die erop moet toezien dat de attesten worden afgeleverd vóór het begin van de werken, maar hier tekortschiet.